Super inteligentny zegar atomowy, bardzo dostojny czasomierz piaskowy zwany klepsydrą, czy zegarek oliwny znany bardzo dawno temu… na świecie jest mnóstwo rodzajów zegarów. Poznaj 11 z nich!
1 Słoneczny – super-naturany
Podstawą do odmierzania czasu zegara słonecznego jest zmiana pozycja Słońca. Działa on w ten sposób, że wskazuje podziałkę za pomocą cienia, który jest rzucany przez statyczną wskazówkę na skalę czasu umieszczoną na polu tarczy zegarowej. Co ciekawe, są też przenośne zegary słoneczne, oprócz stacjonarnych.
Ciekawostka – pierwsze czasomierze słoneczne używane były już w starożytności.
2 Księżycowy – nieco skomplikowany
Jest odpowiednikiem zegara słonecznego, tylko że używany jest nocą. Podstawą do wskazywania czasu jest tutaj światło księżycowe.
Ciekawostka – czasomierz księżycowy wskazuje dokładną godzinę tylko o północy podczas gdy jest pełnia Księżyca. Wynika to z tego, że górowanie Księżyca jest opóźnione 48 minut na dzień. A zatem żeby określić rzeczywistą północ trzeba wziąć pod uwagę tą zmianę oraz to, jak wiele dni brakuje do poprzedniej pełni.
3 Wodny – niezbyt precyzyjny
To kolejny czasomierz oparty na zjawiskach naturalnych. Działa on w oparciu o stały i systematyczny wypływ wody z pojemnika poprzez mały otwór. Wodny czasomierz nie może pochwalić się zbyt dużą precyzją, ponieważ nadzorowanie dokładności wypływu w takim sprzęcie jest utrudnione.
Ciekawostka – zegary wodne były jedną z pierwszych metod pomiaru upływu czasu niezależnych od obserwacji astronomicznych.
4 Piaskowy – dostojny
Czyli klepsydra. Inaczej zwana zegarem piaskowym. Składa się z dwóch szklanych baniek, z których jedna jest ustawiona dokładnie nad drugą i połączone są rurką, która przepuszcza daną ilość wody albo piasku.
Ciekawostka – klepsydra znana były już 1500 lat p. n. e. Inną ciekawostką jest to, że klepsydry używano także do mierzenia czasu podczas igrzysk szachowych.
5 Ogniowy – budzący w starożytności
Z wyglądu przypomina trochę czasomierz słoneczny. Są używane także dzisiaj, gdyż łatwo jest je zbudować. Jednocześnie są trudne i bardzo kosztowne w użyciu. Krótko mówiąc są to świece metrowej wysokości. Dają ciepło i światło. Wbija się w niej metalowe kuleczki i po stopnieniu wosku czeka się na to, aż ciężarki spadną na metalową podstawkę. Stuknięcie o metal sygnalizuje oczywiście upływ czasu.
Ciekawostka – w średniowiecznych Chinach stosowano czasomierze ogniowe z budzeniem – budzenie polegało na tym, że przepalenie nici powodowało upadek ciężarków na metalową podstawkę.
6 Oliwny – znany w dawnych czasach
To czasomierz, który działa dzięki spalaniu oliwy umiejscowionej w szklanym naczyniu o kształcie walca. Czas wskazuje zniżający się poziom spalanej oliwy.
Ciekawostka – zegary oliwne, oprócz wodnych i słonecznych, były bardzo popularne w starożytności.
7 Wahadłowy – zegar z kukułką
To jeden z czasomierzy, które nie są oparte na zjawiskach naturalnych. Należy do grupy zegarów mechanicznych. Czasomierz wahadłowy, jak sama nazwa wskazuje, wykorzystuje wahadło do regulowania chodu odmierzania czasu. Napędem czasomierzy wahadłowych jest obciążnik, sprężyna lub elektromagnes. Wadą zegara wahadłowego jest wrażliwość na zakłócenia spowodowane zmianą temperatury, ciśnienia lub nieprawidłowego ustawienia oraz drgań w otoczeniu. Dlatego czasomierze te są konstruowane tylko w wersji stacjonarnej. Często mają obudowę w postaci drewnianych szafek.
Ciekawostka – często spotykanym zegarem wahadłowym jest czasomierz bijący. Może on wybijać na przykład pełną godzinę, półgodzinę albo kwadrans. Są też zegary kukułki lub wygrywające melodię – tzw. kuranty.
8 Balansowy – mechaniczny system
To kolejny rodzaj zegara mechanicznego. Składa się z obracającego się na przemian w dwóch kierunkach koła. Koło to zawraca w wyniku sprężyny. Czasomierz balansowy działa w relacji z wychwytem odmierzającym konkretne obroty kół zębatych systemu zegarowego. Jednocześnie zegar pobiera z systemu tego energię potrzebną do podtrzymania ruchu.
Ciekawostka – zegarki balansowe zostały wyparte w latach siedemdziesiątych XX wieku przez czasomierze kwarcowy, w których do odmierzania czasu stosowano drgający kryształ kwarcu.
9 Elektroniczny – nowoczesna technika
Czyli zegarki wyświetlające czas w sposób cyfrowy, co jest odwrotne do zegarów analogowych, w których używane są wskazówki.
Ciekawostka – czasomierze te używane są często jako komponenty w urządzeniach takich jak kuchenki mikrofalowe, telewizory, odtwarzacze MP3, komputery, telefony komórkowe czy odbiorniki radiowe.
10 Kwarcowy – precyzyjnie mierzy czas
To zegar składający się z tarczy ze wskazówkami, różniący się od innych czasomierzy analogowych tym, że czas odmierzają tutaj drgające kryształy kwarcu, czyli system rezonatora kwarcowego. Czasomierz ten został wynaleziony w 1927 roku przez Warrena Marrisona.
Ciekawostka – czasomierze kwarcowe są precyzyjniejsze od zegarów mechanicznych, gdyż rezonator kwarcowy wytwarza sygnał o dokładnie ustalonej częstotliwości.
11 Atomowy – super-inteligentny
Jego działanie polega na zliczaniu czasów atomowego wzorca częstotliwości.
Ciekawostka – dzisiejsze zegary atomowe opierają się na bardzo zaawansowanej fizyce, na przykład na związkach cezu, a ich dokładność dochodzi do 10 do minus 18, czyli… jedną sekundę w ciągu wieku Wszechświata.
